Afdeling Arabistiek, Islamkunde en Midden-Oostenstudies aan de Universiteit Gent
De afdeling Arabistiek, Islamkunde en Midden-Oostenstudies aan de Universiteit Gent bestudeert het Midden-Oosten vanuit diverse wetenschappelijke disciplines zoals antropologie, geschiedenis, religiestudies, filologie, taalkunde en letterkunde. De moderne term ‘het Midden-Oosten’ verwijst naar een cruciale regio waar Europa, Azië en Afrika sinds eeuwen op tal van creatieve wijzen met elkaar in contact komen. Vanaf de 7de en 8ste eeuw werden het Arabisch en de islam steeds prominenter in deze regio, zonder dat de lokale diversiteit verloren ging. Vandaag de dag blijft wat er in deze regio gebeurt van wereldwijd belang.
Onze afdeling plaatst de talen, culturen en samenlevingen van het Midden-Oosten centraal in ons onderwijs, onderzoek en dienstverlening. Actuele perspectieven zoals dekolonisatie, globalisering, oriëntalisme, intersectionalisme en multiperspectivisme vormen de rode draad in onze lessen, projecten, publicaties en publieksevenementen.
Geschiedenis en Ontwikkeling
Sinds 1958 wordt er aan de UGent onderzoek en onderwijs verricht in de Arabistiek en Islamkunde, een onderzoeksdomein dat zich richt op de studie van de Arabische taal- en letterkunde en de islamitische geschiedenis, religie en cultuur. Nationaal en internationaal gerenommeerde Arabisten en Islamologen die aan de UGent verbonden zijn geweest, zijn onder andere professoren Armand Abel, Geert Jansens, Marc Plancke en Urbain Vermeulen.
Vanaf de jaren 1980 heeft dit onderzoeksdomein zich wereldwijd verder ontwikkeld en is het, in navolging van de ontwikkeling van de humane wetenschappen en onder invloed van kritisch postmodernisme, gediversifieerd en verder geïntegreerd in grote humane wetenschapstakken zoals taalkunde, letterkunde, geschiedenis, kunstwetenschappen, godsdienstwetenschappen, antropologie, politieke wetenschappen en rechten. Ook aan de UGent heeft deze evolutie van diversificatie en specialisatie zich voorgedaan en blijft deze volop doorgaan.
Sinds de jaren 2010 waait er een nieuwe wind doorheen onze afdeling, zowel op het gebied van onderzoek als onderwijs. De meer expliciete oriëntatie naar het Midden-Oosten (Mashreq) als vertrekpunt van onderwijs, onderzoek en dienstverlening vormt een centraal element in deze vernieuwing.
Onderwijs en Curriculum
In het taalonderwijs volgen we de principes van het vreemdetaalonderwijs. Vanaf de eerste les is er aandacht voor de verschillende taalvarianten die binnen hun specifieke vaardigheden (lezen, schrijven, luisteren, spreken) worden aangeleerd. Zo focussen de lessen Egyptisch Arabisch (al-ʿāmīya al-maṣrīya) vooral op de vaardigheden spreken en luisteren en de lessen Media Arabisch vooral op de vaardigheden schrijven, lezen en luisteren. We streven naar een geïntegreerde benadering van taalverwerving en onderwijs in relevante mens- en sociale wetenschappen, en ook naar een curriculum dat vanuit gedekoloniseerde perspectieven vertrekt. Een belangrijk dekoloniserend speerpunt in ons taalonderwijs is ons curriculum Arabische taalstructuren, dat volledig vanuit de Arabische grammaticale kennistradities vertrekt en pioniert in het beëindigen van de wijdverbreide praktijk om Europese taalstructuren als norm te hanteren. Gelijkaardige benaderingen kenmerken de andere onderdelen van ons curriculum, sterk gevoed door ons internationaal georiënteerde onderzoek.
Onderzoek en Samenwerking
Onze afdeling bestaat uit een aantal vaste professoren en taaldocenten, en ook uit verschillende postdoctorale en doctorale onderzoekers. Individuele en gezamenlijke onderzoeksprojecten ontvangen financiële steun van het onderzoeksfonds van de universiteit, het Fonds voor wetenschappelijk onderzoek-Vlaanderen, en de Europese Onderzoeksraad. We werken samen met collega’s van de vakgroep Geschiedenis, de opleiding Gender en Diversiteit, en de onderzoeksgroep MENARG van de faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen. Er zijn ook sterke institutionele banden met het Nederlands-Vlaams Instituut in Cairo (NVIC) en zijn netwerk van Nederlandse en Vlaamse instellingen voor hoger onderwijs en onderzoek. Dit stelt ons in staat de internationale kwaliteit van ons onderzoek en onderwijs te waarborgen. Meer informatie over onze onderzoeksprojecten en onderzoekszwaartepunten vindt u op de onderzoekspagina.